ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ವರ್ಗದ ಜನರು ಸರ್ಕಾರದ ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಅನ್ಯಾಯ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ವರ್ಗದವರು, ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ 70 ಶೇಕಡಾ ಇದ್ದರೂ, ಸರ್ಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 40 ಶೇಕಡಾ ಹಕ್ಕು ಮಾತ್ರ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ಅಸಮಾಧಾನದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ.

ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಈ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಸದಸ್ಯರ ನಡುವೆ ತೀವ್ರ ವಾಗ್ವಾದ ನಡೆಯಿತು. ಹಲವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪ್ರತಿಭಾವಂತರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ, ಹಾಗೂ “ಮೆರಿಟ್” ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಾಳುಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದರು.

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮೀಸಲಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ರಚಿಸಲಾದ ಉಪಸಮಿತಿಯ ವರದಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಆದರೆ, ವರದಿ ಬಹಿರಂಗವಾಗದೇ ಇರುವುದು ಹಾಗೂ ಅದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರ ಯಾವ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂಬುದು ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ.

ಪೀಪಲ್ಸ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ಪಕ್ಷದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಹಾಗೂ ಶಾಸಕ ಸಜಾದ್ ಲೋನ್ ಅವರು ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಯನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಹೇಳಿದರು, “ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ದುರಂತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಿದೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಹರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಎಲ್ಲವೂ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಂಗತಿ. ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದಿದ್ದರೂ ಈಗ ಜನರಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಆಗಲೂ ಈ ರಹಸ್ಯತೆಯು ಮುಂದುವರಿದಿರುವುದು ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ,” ಎಂದರು.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮ್ಮೇಳನ (ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್) ಪಕ್ಷವು ತನ್ನ ಚುನಾವಣಾ ಘೋಷಣಾಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2024ರಲ್ಲಿ ಓಮರ್ ಅಬ್ದುಲ್ಲಾ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಬಳಿಕ ಈ ವಿಷಯವು ಅವರ ಮುಂದಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಕಡೆ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದರೆ ಮೀಸಲಾತಿ ವರ್ಗದ ಜನರ ಅಸಮಾಧಾನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ವರ್ಗದ ಜನರನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುವುದು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ.

ಇದೀಗ ಜನರು ಸರ್ಕಾರದತ್ತ ಹಲವಾರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎಸೆದಿದ್ದಾರೆ. ಉಪಸಮಿತಿಯ ವರದಿ ಎರಡು ವಾರಗಳ ಹಿಂದೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದ್ದರೂ ಅದು ಇನ್ನೂ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡಿಲ್ಲ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್‌ನ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗೆ ಅನುಮೋದನೆಗಾಗಿ ಕಳುಹಿಸದಿರುವುದೂ ಜನರ ಕುತೂಹಲ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

ನ್ಯಾಷನಲ್ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸ್ ಪಕ್ಷದ ವಕ್ತಾರ ತನ್ವೀರ್ ಸಾದಿಕ್ ಅವರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡುತ್ತಾ ಹೇಳಿದರು, “ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ವರದಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಮುಂದೆ ತರಲು ಬದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕಾನೂನು ಇಲಾಖೆಯ ಅನುಮೋದನೆ ಸಿಕ್ಕ ಬಳಿಕ ವರದಿ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುವುದು. ಯಾರಿಗೂ ಅನ್ಯಾಯವಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವರ್ಗಕ್ಕೂ ಅವರ ಹಕ್ಕು ಸಿಗುತ್ತದೆ,” ಎಂದರು.

ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರಕ್ಕೆ 2019ರಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಹಕ್ಕು ನೀಡಿದ್ದ ಸಂವಿಧಾನದ 370ನೇ ವಿಧಿಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಹಲವು ನಿಯಮಾವಳಿಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸಿತು. ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.

2024ರ ಮಾರ್ಚ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಪಹಾಡಿ ಭಾಷಾಭಾಷಿಗಳು ಹಾಗೂ ಪಡ್ಡಾರಿ, ಕೊಲಿ, ಗಡ್ಡಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಜನಜಾತಿ (Scheduled Tribes) ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಿತು. ಮೊದಲು ಕೇವಲ ಗೂಜ್ಜರ್ ಮತ್ತು ಬಕರ್‌ವಾಲ್ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗಷ್ಟೇ 10 ಶೇಕಡಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಇತ್ತು. ಹೊಸ ಸಮುದಾಯಗಳ ಸೇರ್ಪಡೆಯೊಂದಿಗೆ, ಜನಜಾತಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಪ್ರಮಾಣ 20 ಶೇಕಡಾಕ್ಕೆ ಏರಿತು.

ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿ (SC), ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು (OBC) ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳು (EWS) ಸೇರಿದಂತೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಮೀಸಲಾತಿ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೂ ಕೋಟಾಗಳಿದ್ದು, ಒಟ್ಟಾರೆ ಮೀಸಲಾತಿ ಪ್ರಮಾಣ 60 ಶೇಕಡಾ ಮೀರಿದೆ.

ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ವರ್ಗದ ಜನರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕು ಕುಂಠಿತವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜ್ಯದ ಹಲವೆಡೆ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ನಡೆದಿದ್ದು, ಯುವಕರು ನೇಮಕಾತಿ ಮಂಡಳಿಯ ಮುಂದೆ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಮತೋಲನ ಸಾಧಿಸಲು ಕಷ್ಟ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮೀಸಲಾತಿ ನೀತಿಯನ್ನು ಬದಲಿಸುವುದು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ, ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ವರ್ಗದ ಜನರ ಅಸಮಾಧಾನವನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವ ರೀತಿಯ ತೀರ್ಮಾನ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರತ್ತ ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣುಗಳು ನೆಟ್ಟಿವೆ.